Mubi’de güzel filmler gösterime giriyor. Hele hele Netflix hegemonyasının 7. sanatı esir aldığı çağımızda, Mubi bir nefes alanı açıyor seyirciye. “Bir Rüya Gördüm, Anlatsam da Anlamazsınız” isimli bir belgesel film gösterimde. Filmde Ubıhça (Ubıh’lar kabaca Çerkes’lerin bir koludur, Adige Bayrağı’nda üstte yer alan 9 yıldızdan birisi Ubıh’ları temsil eder) bilen son kişi olan Tevfik Esenç’in hayatı, torununun gözünden anlatılıyor. Yaklaşık 1 saat süren filmde Esenç’in maceraları, Balıkesir’in Hacı Osman köyünden Paris’e; oradan Norveç’e uzanıyor ve Kafkasya'da sona eriyor. İlginç bir konu, “ilginç” bir bakışla inceleniyor. Nedir bu “ilginç” olan bakış açısı derseniz, söyleyeyim: Filmin daha 10. dakikasında, Ubıhçanın kaybolmasının sorumlusu Cumhuriyet Devrimi’ymiş gibi bir algı yaratılıyor. Modern Türkiye’nin kuruluş döneminde Çerkeslere ve özelinde Ubıhlara bir baskının olduğu bu yüzden “de” Ubıhça’nın yok olduğu iddia ediliyor. Bu iddia hiçbir somut gerçekliğe ve tahlile day